Strona główna » Blog » Bruksizm i ból stawów skroniowo – żuchwowych

Bruksizm i ból stawów skroniowo – żuchwowych

bruksizm

Bruksizm to nawykowe, nieświadome zaciskanie zębów i zgrzytanie nimi. Jest to parafunkcja, która może ujawniać się zarówno w dzień, jak i w nocy. Polega ona na nieprawidłowym kontaktowaniu się zębów, prowadząc do destrukcji w układzie ruchowym narządu żucia.

 

 

Przyczyny bruksizmu

Bruksizm jest efektem współistnienia wielu przyczyn. Zgrzytanie zębami i ich zaciskanie zauważa się często u osób z zaburzeniami stresowymi i lękowymi, jednak przyczyny obejmują zwykle wiele innych aspektów, takich jak chociażby uraz zgryzowy, zaburzenia hormonalne czy stany zapalne w obrębie jamy ustnej. Schorzenie występuje często u dzieci i młodzieży w okresie dojrzewania, co jest związane zarówno ze stresem szkolnym, jak i zmianami hormonalnymi, charakterystycznymi dla tego okresu. Wiele badań wskazuje również na czynniki genetyczne, a przyczynowo łączy się występowanie bruksizmu z ośrodkowym układem nerwowym. Ponadto czynniki zewnętrzne, takie jak zmiana diety lub przyjmowane leki, mogą mieć również działanie aktywujące. Dodatkowym aktywatorem może być też palenie tytoniu czy choroba refluksowa żołądka.

Bruksizm dzienny i nocny

W zależności od pory dnia, w której występują objawy, wyróżnia się bruksizm nocny i dzienny, które różnią się między sobą patogenezą. Dzienny charakteryzuje się między innymi podświadomym zaciskaniem zębów, związanym ze zwiększonym napięciem emocjonalnym. Natomiast nocny polega na zgrzytaniu zębami, czemu towarzyszą skurcze mięśni układu stomatognatycznego.

Skutki

Na skutek bardzo silnego zaciskania zębów oraz nawykowego zgrzytania zębami, dochodzi do ich ścierania i pękania; może również wystąpić nadwrażliwość i ból zębów, a w ostateczności może dojść nawet do ich rozchwiania. Na skutek starcia zębów skraca się dolny odcinek twarzy, dając niekorzystny estetycznie wygląd. W trakcie wykonywania parafunkcji następuje uszkodzenie błony śluzowej policzków, przygryzania języka, dziąseł oraz krwawienia z dziąseł. W obszarze przyzębia powstają zaniki, prowadzące do recesji dziąsłowych. Bardzo poważną konsekwencją jest także ból stawów skroniowo-żuchwowych, któremu towarzyszą trzaski i przeskakiwanie żuchwy oraz jej ograniczona ruchomość, co obniża jakość życia i skłania do szukania pomocy u stomatologa.

Ból głowy, szyi i barków

Zaciskaniu zębów towarzyszy nadmierne napięcie mięśni, bolesność uciskowa, często przerost mięśni, szczególnie widoczny w mięśniach żwaczach. Nie tylko wpływa to niekorzystnie na wygląd twarzy, ale dodatkowo może pojawić także ból głowy, uczucie nadmiernego napięcia w okolicy szyi i barków, połączonego z bólem, który może promieniować do barku, kończyny górnej, a nawet klatki piersiowej.

Nietypowe objawy bruksizmu

W przypadku bruksizmu może dochodzić do powstawania objawów, które dla pacjenta nie będą w oczywisty sposób wiązały się z koniecznością wizyty u stomatologa. Objawy manifestujące się w obrębie narządu wzroku i słuchu należą do dużej grupy objawów wynikających z dysfunkcji stawów skroniowo-żuchwowych. Obejmują one bóle oczu, napełnianie oczu łzami, uczucie wypierania z oczodołu oka, ptoza powiek, wrażenia wzrokowe, zapalenie tęczówki, obniżenie ostrości wzroku, ból ucha, uczucie zatkania ucha, szum lub dzwonienie, zaleganie woskowiny i świąd w uchu. Ponieważ jednak takie problemy kliniczne bardzo często nie są związane ani z tymi objawami bezpośrednio, ani z zaburzeniami w obrębie stawów skroniowo-żuchwowych, postawienie prawidłowego rozpoznania wymaga dokładnego badania, często przez specjalistów z wielu dziedzin.

objawy_bruksizmu

Jak leczyć bruksizm?

Ze względu na złożoną etiologię, leczenie powinno przebiegać wieloetapowo i interdyscyplinarnie. Bardzo ważną rolę odgrywa diagnostyka przyczyn występowania tego zaburzenia. W pierwszej kolejności należy przeprowadzić podstawowe leczenie stomatologiczne, czyli wyleczyć próchnicę, skorygować lub wymienić stare wypełnienia w zębach, uzupełnić braki zębowe, a jeżeli występuje wada zgryzu – rozważyć dodatkowo podjęcie leczenia ortodontycznego. Bardzo ważnym elementem leczenia jest edukacja pacjenta, samodzielne wykonywanie przez niego w domu ćwiczeń rozluźniających mięśnie, monitorowanie tych zabiegów na wizytach kontrolnych, fizjoterapia, programy modyfikacji behawioralnej, leczenie psychoterapeutyczne, a także zastosowanie technik relaksacji i metody biofeedbacku. W leczeniu bruksizmu nocnego stosuje się szyny zgryzowe relaksacyjne, mające działanie ochronne na zęby oraz rozluźniające mięśnie.

Leczenie iniekcyjne

W leczeniu iniekcyjnym często wykorzystuje się toksynę botulinową, która – podawana do mięśni żwaczy – powoduje ich czasowe porażenie ruchowe. Niestety nie należy traktować iniekcji toksyny botulinowej do mięśni żwaczy jako metody leczenia zaburzenia. Wyłączenie jednej grupy mięśniowej w złożonej parafunkcji, powoduje wzmożone działanie pozostałych mięśni. Brak przeprowadzenia kompleksowego leczenia specjalistycznego może doprowadzić do szybszego rozwoju różnorodnych negatywnych skutków.

 

 

Występujący ból

Ból występujący w bruksizmie, to w przeważającej części ból o charakterze mięśniowo-powięziowym. Jest on zwykle opisywany przez pacjentów jako przewlekły, tępy, niepulsujący, obniżający nastrój. Jak wynika z badań naukowych, stanowi on najczęstszą przyczynę przewlekłego bólu głowy (nawet do 90%), obejmującego głowę, szyję i okolicę ustno-twarzową.

Ból mięśniowo-powięziowy

Ból mięśniowo-powięziowy w obszarze głowy i szyi, bierze swój początek z punktów spustowych, znajdujących się w obrębie mięśni i powięzi związanych z funkcją żucia. Są to mięśnie żwacze, mięśnie skroniowe, głębiej położone mięśnie skrzydłowe, mięśnie dwubrzuścowe, mięśnie mostkowo-obojczykowo-sutkowe, mięsień czworoboczny w części zstępującej i środkowej, a także mięśnie okolicy międzyłopatkowej.

Zespół bólowy mięśniowo-powięziowy

Zespół bólowy mięśniowo-powięziowy charakteryzuje miejscowe zaburzenie czynności pojedynczych mięśni, w których obrębie pojawiają się tzw. punkty spustowe (trigger points), wyczuwalne jako bolesne guzki, cechujące się wzmożoną wrażliwością na ucisk i rozciąganie oraz wywołujące ból rzutowany ostry lub przewlekły do okolicy ciała, charakterystycznej dla danego punktu. Punkt spustowy jest fragmentem mięśnia, w którym doszło do skurczu włókien mięśniowych. W obrębie punktu spustowego dochodzi do zaburzenia przepływu krwi, następuje uszkodzenie włókien kolagenowych tkanki łącznej budujących strukturę mięśnia, a w związku z tym następuje pobudzenie nocyceptorów, czyli receptorów bólu.

Punkty spustowe aktywne prowadzą do ograniczenia ruchomości mięśnia, w którym występują, i wyzwalają ból rzutowany. Punkty utajone (nieaktywne), nie wyzwalają bólu rzutowanego. Doprowadzają jednak do upośledzenia czynności mięśnia, poprzez jego wzmożone napięcie i skurcz. Zajęte mięśnie mają skłonność do zwiększonej męczliwości, sztywności, osłabienia i ograniczenia ruchowego, niezwiązanego ze stawami. Znajomość lokalizacji punktów spustowych w mięśniach narządu żucia oraz znajomość umiejscowienia bólu rzutowanego z tych punktów umożliwia lekarzowi rozpoznanie bólu mięśniowo-powięziowego i tym samym jego właściwe leczenie. Z brzuśca powierzchownego mięśnia żwacza ból rzutowany może występować w okolicy skroni, łuku brwiowego, zębów tylnych żuchwy, szczęki, łuku jarzmowego, a z głębokiego brzuśca ból może rzutować do przewodu słuchowego i stawu skroniowo-żuchwowego. Z mięśnia skroniowego oprócz bólu skroniowego głowy, ból rzutowany może pojawić się w okolicy nadoczodołowej, z mięśni skrzydłowych ból może rzutować do stawu skroniowo-żuchwowego, dawać uczucie zatkanego ucha oraz ból zatoki szczękowej.

Najbardziej zaskakująca dla pacjenta może być informacja dotycząca bólu rzutowanego z mięśnia mostkowo-obojczykowo-sutkowego, który znajduje się na szyi. Ból ten rzutuje przez policzek, szczękę, do okolicy oczodołowej i głęboko do wnętrza oczodołu. Inne punkty spustowe z tego mięśnia rzutują ból do gardła, powodując podczas połykania wrażenie rany w gardle, rzutują też do potylicy, okolicy ciemieniowej, do okolicy oczodołowej i do ucha, w przednią okolicę oczodołową, głęboko do ucha i okolicy zausznej. Mięsień ten jest również odpowiedzialny za dezorientację przestrzenną i zawroty głowy.

Zastosowanie tropokolagenu typu I

Zastosowanie iniekcji tropokolagenu typu I pochodzenia świńskiego stanowi innowacyjny, skuteczny i bardzo bezpieczny sposób postępowania w leczeniu bólu pochodzenia mięśniowo-powięziowego.

Tropokolagen typu I zawarty w preparacie MD-MUSCLE skutecznie regeneruje mięśnie, wpływając na ich tkankę łączną. W jej strukturach przebiegają naczynia krwionośne, które zaopatrują mięsień w tlen i substancje odżywcze oraz zabierają stamtąd szkodliwe metabolity, co jest niezbędne do regeneracji mięśnia, zlikwidowania w nim punktów spustowych i przywrócenia prawidłowego napięcia. W tych strukturach przebiegają też nerwy, które zaopatrują mięsień ruchowo i czuciowo. Regeneracja wpływa na zmniejszenie napięcia mięśni twarzy, żwaczy, mięśni skroniowych, mięśni szyi i obręczy barkowej, co powoduje wyeliminowanie napięcia i bólu w tym obszarze. Substancje pomocnicze zawarte w MD-MUSCLE, to pełne spektrum składników aktywnych z ekstraktu z rośliny leczniczej Hypericum perforatum, które mają działanie przeciwskurczowe, przeciwzapalne i przeciwbólowe.

Działanie przeciwbólowe MD-MUSCLE, jest przydatne w przypadkach bólu neuropatycznego i mięśniowego, co potwierdzają liczne badania kliniczne i publikacje medyczne.